Tìm hiểu về gỗ xá xị

Cây xá xị là cây thường xanh cao đến 30 m có tên khoa học Cinnamomum parthenoxylon Meisn, đường kính thân 70 – 90 cm, cành nhẵn, màu hơi đen khi khô.

• Lá mọc cách, dai, hình trứng, dài 9 – 11 cm, rộng 4 – 5 cm, thót nhọn về 2 đầu; gân bên 4 – 7 đôi, gân giữa phẳng ở mặt trên, lồi ở mặt dưới; cuống dài 2 – 3 cm, nhẵn.
• Cụm hoa chuỳ ở nách lá, dài 6 – 12 cm, phủ lông màm nâu; cuống hoa dài 1 – 3 mm, phủ lông; bao hoa 6 thuỳ, có lông dài 1,5 – 2 mm, thuôn; nhị hữu thụ 9, chia 3 vòng, 2 vòng nhị ngoài không tuyến, chỉ có lông, nhị vòng thứ 3 có 2 tuyến, tuyến không chân, nhị lép 3, hình tam giác có chân; bầu hình trứng, nhẵn, vòi ngắn, núm hình đĩa.
• Quả hình cầu, đường kính 8 – 10 mm, đính trên ống bao hoa hình chén.

Giống như nhiều loại cây trong họ Lauraceae, lá cây tỏa ra mùi dễ chịu khi bị nghiền. Những bông hoa xuất hiện thành cụm và có màu xanh lá cây và rất nhỏ.

Sinh học & sinh thái

Mùa hoa tháng 1 – 5, quả tháng 6 – 9. Mọc trong rừng rậm nhiệt đới thường xanh, ẩm trên núi đất hay núi đá vôi, ở độ cao 100 – 600 m.

• Trong nước: Cao Bằng, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Bắc Giang, Quảng Trị, Đà Nẵng.
• Thế giới: Ấn Độ, Trung Quốc.

Bạn tham khảo

• Tìm hiểu về gỗ mít
• Tìm hiểu về gỗ nghiến

Giá trị

Cây gỗ xá xị thuộc nhóm II trong nhóm gỗ của Việt Nam. Thân cây có  tiết ra dầu, do đó mà nguy cơ bị rạn nứt là không nhiều. Với những cây gỗ còn non, tuổi ít thì dầu ở trong gỗ càng nhiều nên nguy cơ nứt sẽ lớn hơn so với những cây gỗ có tuổi thọ cao, lâu năm.

Hương thơm dịu nhẹ là một trong những đặc trưng của gỗ xá xị mà không loại gỗ nào có được. Chúng có tác dụng rất tốt trong việc loại bỏ những mùi khó chịu và các loại côn trùng như muỗi, giãn; đồng thời mùi hương tiết ra từ gỗ gù hương khiến cho người ngửi cảm thấy vô cùng dễ chịu và thoải mái. Các nghiên cứu cho thấy, tinh dầu từ chúng có tác dụng hỗ trợ rất tốt cho chữa một số bệnh về hô hấp cho con người.

Nguồn gen hiếm. Gỗ tốt không mối mọt, dùng trong xây dựng, làm tà vẹt, đóng tàu. Lá, vỏ và rễ có thể chiết tinh dầu. Xá xị bị khai thác rất nghiêm trọng, hiện nay không còn tìm thấy cây trưởng thành.