Tìm hiểu về gỗ gụ

Gỗ gụ là cây gỗ lớn rụng lá vào mùa đông cao 20-25 m, đường kính thân 0,6-0,8 m.

• Lá kép lông chim một lần chẵn, dài 10-16 cm, với 3-5 đôi lá chét; lá chét hình bầu dục ngọn giáo, dài 6-12 cm, rộng 3,5-6 cm, chóp lá nhọn, gốc lá tù hay tròn, nhẵn ở cả hai mặt, cuống lá chét dài 4-5 mm.
• Cụm hoa hình chuỳ ở đỉnh cành, dài 10-15 cm, có lông nhung màu hung vàng. Lá bắc hình tam giác, dài 5-10 mm. Đài có lông nhung ở phía ngoài. Cánh hoa 1 (-3 ) nạc, dài khoảng 7-8 mm, có lông bên ngoài.
• Nhị 10. Bầu có cuống ngắn, phủ lông nhung, vòi cong, dài 10-15 mm; núm nhuỵ hình đầu. Quả đậu, gần tròn hay hình bầu dục dài 7cm, rộng 4 cm, có một mỏ thẳng, không có gai phía ngoài.
• Hạt thường 1, đôi khi 2-3 hạt.

Sinh học & sinh thái

Mùa ra hoa tháng 3-5, quả chín tháng 7-9. Tái sinh bằng hạt. Cây mọc rải rác trong rừng, ở độ cao đến 600 m, trên đất tốt, dày và thoát nước.

Phân bố

• Trong nước: Quảng Ninh (Uông Bí), Bắc Giang, Thanh Hoá, Nghệ An (Quỳ Châu, Nghĩa Đàn), Hà Tĩnh (Kỳ Anh), Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế (Hương Điền), Đà Nẵng, Kontum, Gia Lai, Khánh Hoà.
• Thế giới: Campuchia.

Giá trị

Theo danh mục những loài thực vật rừng quý hiếm ban hành kèm theo nghị định số 18 – HĐBT ngày 17/1/1992 của hội đồng bộ trưởng thì gỗ gụ (hay gỗ gụ lau) chính là dòng gỗ quý hiếm thuộc nhóm I trong danh sách các loại gỗ quý của Việt Nam.

Loài cho gỗ tốt, màu nâu thẫm, không bị mối mọt, được dùng đóng đồ dùng cao cấp trong gia đình và cũng được dùng trong xây dựng, đóng tàu thuyền. Vỏ chứa nhiều tanin. Hoa là nguồn mật cho ong.

• Gỗ gụ thường có đường vân rất thẳng, màu sắc gỗ gụ vô cùng đẹp mắt.
• Gỗ gụ sở hữu đường kính thân cây lớn. Thế nên, chúng sẽ giúp cho việc thiết kế, tạo kiểu sản phẩm đồ nội thất mỹ nghệ vô cùng dễ dàng.
• Gỗ gụ vô cùng dễ đánh bóng, với khả năng chống chịu ngoại lực tốt, ít cong vênh cũng như mối mọt ít, tuổi thọ độ bền cao lên đến 100 năm tuổi.

Phân loại

•  Gỗ Gụ mật: Còn gọi là gỗ Gụ Campuchia hay Gụ Gia Lai, giống này thuộc nhóm gỗ công nghiệp
• Gỗ Gụ Lào: Là dòng gỗ được trồng trong rừng tự nhiên tại Lào và nhập khẩu 100% về Việt Nam.
• Gỗ Gụ ta: Là dòng gỗ được khai thác 100% tại Việt Nam, tập trung chủ yếu ở tỉnh Quảng Bình. Người dân còn gọi chúng với tên gụ bông lau
• Gỗ Gụ Nam Phi: Là loại gỗ Gụ được nhập khẩu trực tiếp hay qua trung gian tại Nam Phi về Việt nam để tiêu dùng, sử dụng

Tình trạng

Do gỗ quí, tốt nên bị săn lùng và khai thác mạnh, số lượng cá thể trưởng thành bị giảm sút nhanh và trở nên khan hiếm. Mặc dù khu phân bố rộng nhưng bị chia cắt, đồng thời bị khai thác, chặt phá rừng nên nơi cư trú bị xâm hại.

Bạn tham khảo

• Tìm hiểu về gỗ dổi
• Tìm hiểu về gỗ tràm

Phân hạng: EN A1a,c,d+2d.

Biện pháp bảo vệ

Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá “sẽ nguy cấp” (Bậc V) và Danh mục Thực vật rừng, Động vật rừng nguy cấp, quý hiếm (nhóm 2) của Nghị định số 32/2006/NĐ – CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ để hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại. Cần được bảo vệ nghiêm ngặt vì loài cũng là đối tượng bị khai thác. Có thể thực hiện theo phương thức khai thác có chọn lựa để lại cây giống và tiến hành trồng.